Als je mijn schrijven volgt, weet je dat ik een groot voorstander ben van luisteren van hoge kwaliteit.
De meeste van onze gezins- en koppeluitdagingen kunnen worden opgelost als we ervoor kiezen om echt naar elkaar te luisteren en te ontdekken wat er op een dieper niveau aan de hand is. Als we dit niet doen, zijn we in de reactieve modus, reagerend op de woorden die worden gezegd en niet op hun onderliggende betekenis.
Ik ken mezelf goed genoeg om toe te geven dat ik mijn woorden niet erg zorgvuldig kies als ik geprikkeld, overstuur, boos of iets dergelijks ben. Dit provoceert vaak de situatie verder en leidt tot discussies in konijnenholen en doodlopende wegen. Wanneer mijn partner in plaats daarvan kan luisteren naar mijn gevoelens en mijn behoeften op deze momenten, dan komen we veel gemakkelijker tot de kern van waar we over vechten. Als er echt met empathie naar me geluisterd wordt, dan kom ik weer bij mezelf. Ik herontdek de grotere ik en dat deel van mij dat het tijdelijk overnam, zakt weg. We krijgen dan begrip en verbinding van waaruit we veel duidelijker kunnen zien wat er aan de hand is en een oplossing krijgen.
Dus ja, luisteren is in mijn ervaring enorm belangrijk. Hoe beter we kunnen luisteren, hoe dichter we bij elkaar komen en hoe makkelijker en leuker het is om samen te leven.
Toch zijn er momenten waarop luisteren niet genoeg is. Hoe geduldig of empathisch ik ook ben, er zijn grenzen.
Als ik gehoord wil worden, als ik dingen heb die ik van me af wil zetten, dan is het geweldig om iemand te hebben die naar me luistert. Maar ik wil het niet overdrijven. Als ik van de gelegenheid gebruik maak dat mijn partner me onverdeelde aandacht geeft door kritiek en tirades te dumpen, waarom zou ik dan verwachten dat ze blijft luisteren? Ze doet haar best, maar ik ben een eikel. En als ik verbaal agressief en beledigend begin te worden, waarom zou ze dan doorgaan? Als ik een eikel wil zijn, is het het beste om weg te lopen. Tenminste totdat ik weer redelijk word. Waarom zou iedereen daarmee ophouden? Laat staan mijn partner.
Er is een punt waarop we moeten opstaan en zeggen:
‘Er zijn grenzen aan mijn bereidheid en vermogen om naar u te luisteren. Je hebt die grenzen overschreden en genoeg is genoeg. Ik heb respect en begrip en zorg nodig. Dus ik zal mezelf de ruimte geven totdat je gekalmeerd bent en je op een meer zorgzame manier kunt uiten.’
Empathie zou moeten nooit iemand kan misbruiken, vooral van onze intieme partner en ons gezin. Het moet verbinding dienen, maar niet ten koste van onze eigen behoeften. We moeten leren om onze waarheid, onze grenzen, onze behoeften te kunnen uiten. Om onze eigen ruimte te nemen en niet alleen ruimte weg te geven. Om onszelf te beschermen.
Het is het verschil tussen een niet-oordelende manier van zijn en tolerantie voor schadelijk gedrag. Ik wil de menselijkheid in ieder mens zien, hoe moeilijk dat ook is. En ik wil ook het leven beschermen tegen schadelijk gedrag. Ik zie hier geen conflict. Bescherming van het leven door krachtige actie is net zo liefdevol en zorgzaam als medelevend en empathisch luisteren. Als mijn kind naar een drukke weg rent, zal ik niet werkeloos toekijken met een vredige en niet-oordelende blik op mijn gezicht. Nee. Ik zal haar zo hard grijpen als ik nodig heb om haar te stoppen. Als je me veroordeelt en woorden gebruikt om me pijn te doen, dan zal ik mezelf beschermen door te spreken of door weg te lopen.
Mona en ik ontwikkelden een eenvoudige manier om ons te helpen bij elkaar terug te komen als een van ons tekeerging. Als ik bijvoorbeeld voelde dat Mona de verbinding met zichzelf (en mij) had verloren, zou ik naar haar toe komen en haar gezicht zachtjes in mijn handen nemen. Ik keek haar in de ogen en zei kalm, maar met een krachtige stem: ‘Mona, ik hou van je. Maar genoeg is genoeg.‘
